رشد و تغذیه

شیرخواران از یک سالگی به بعد، علاوه بر غذاهایی که خوردنشان را در سال اول زندگی یاد گرفته اند، باید از غذاي سفره خانواده نیز استفاده کنند. مزایای شیر مادر برای نوزاد این است که این کودکان رشد سریع دارند و مقاومت کافی در مقابل بسیاري از بیماري ها را هم ندارند و دندان هایشان نیز کامل نشده است.

نکاتی که در غذا دادن به شیرخواران باید رعایت کرد

• غذاهایشان کم حجم، پرانرژي و زود هضم باشد.
• به دفعات زیاد در اختیار آنان قرار داده شود.

رشد كودک در سه سال اول زندگی

از نظر بهترین متخصص رشد و تغذیه، رشد كودک به‌ خصوص در سه سال اول زندگی بسیار حایز اهمیت است و پایش رشد، راهی برای ارزیابی آن است. به طوری كه وقتی روند رشد بچه مطلوب نباشد، یعنی نمودار رشدش افقی یا نزولی شود، نشانگر وجود ضعف و كمبود در اوست. این به آن معنی است كه كودك آمادگی ابتلا به بیماری‌ها را دارد. وقتی بچه‌ای سوء‌تغذیه داشته باشد، بیمار شده و بیماری او طولانی‌تر می‌شود، در حقیقت سریع بهبود پیدا نمی‌كند و به همین دلیل بی‌اشتها می‌شود. دوباره این بی‌اشتهایی سوء‌تغذیه او را تشدید می‌كند و این زنجیره سبب می‌شود كه كودك ناتوان‌تر شود.

شاید دیده باشید برخی خانواده‌ها بچه‌هایی دارند كه همیشه مریض هستند و مادر گله از بی‌اشتهایی كودك می‌كند. كمبودهایی مثل كمبود روی و كمبود آهن ممكن است موجب بی‌اشتهایی طفل باشد، بنابراین دادن غذایی كه منابع مواد معدنی یادشده هستند، می‌تواند كمك‌كننده باشد. در دوره نقاهت نیز باید وعده‌های غذایی او را بیشتر كرد تا وزن از دست رفته جبران شود. در این دوران كودك اشتهای بیشتری دارد و مادر باید مراقب باشد از این فرصت استفاده كند زیرا كودكانی كه مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند، همیشه ضعیف و مستعد ابتلا به بیماری‌های متعدد هستند.

یادتان باشد كه محروم كردن كودک از شیر مادر، زود یا دیر شروع كردن غذای كمكی، ندادن غذای كافی و مفید به او، بیماری كودک، مسایل عاطفی و روانی، رعایت نكردن مسایل بهداشتی و استفاده از آب ناسالم از مهم‌ترین علل تأخیر رشد این گروه سنی است، که در این صورت می بایست از متخصص رشد و تغذیه نوزادان و اطفال کمک بگیرید.

 در برنامه غذایی کودک باید از ۵ گروه غذایی اصلی استفاده کرد:

• نان و غلات
• میوه ها
• سبزی ها
• شیر و لبنیات
•  گوشت و جایگزین های آن

• انرژی

کودك براي رشد، بازي و سایر فعالیت هاي فیزیکی، مقابله در برابر بیماري هاي عفونی نیاز به انرژي دارد که با مصرف مواد قندي، نشاسته اي (نان، برنج و …) و چربی ها (کره و روغن) می توان آن را تامین نمود.کودکانی که عادت به بازي و فعالیت زیاد دارند، نیازشان به انرژي بیش از کودکانی است که تحرك کمتري دارند. همچنین کودك پس از بیماري براي جبران وزن از دست رفته نیاز به انرژي بیشتري دارد.

• پروتئین

کودك در حال رشد است و براي ساخت و نگهداري ماهیچه ها، استخوان ها و سایر بافت هاي بدن و مقاومت در برابر عوامل بیماریزا نیاز به پروتئین دارد که می تواند با مصرف منابع پروتئین حیوانی مانند گوشت قرمز و سفید، شیر، ماست، پنیر و تخم مرغ و یا پروتئین هاي گیاهی مانند حبوبات و غلات نیاز خود را برآورده نماید (مانند عدسی و نان، شیربرنج)

• ویتامین ها و املاح

کودك در این سنین جهت حفظ سلامتی و افزایش مقاومت در برابر عفونت ها نیاز به ویتامین ها و املاح مختلف دارد و با مصرف روزانه منابع غذایی حاوي آن ها می تواند نیازهاي خود را تامین کند مانند ویتامین A که (در مواد غذایی مانند کره، جگر، میوه هایی مثل زردآلو، طالبی، هلو، سبزي هاي سبز و زرد مانند هویج، کدو حلوایی، اسفناج و جعفري وجود دارد).

• ویتامین C

از مهم ترین منابع ویتامین C می توان به مواد غذایی نظیر مرکبات، گوجه فرنگی، جعفري و کلم اشاره نمود. کلسیم وفسفر درغذاهایی مانند شیر، ماست، پنیر و بستنی وجود دارد.

• ویتامین D

از طریق قراردادن دست و پا و صورت کودك به طور روزانه ۱۰ دقیقه در برابر نور مستقیم خورشید تامین می شود و از منابع غذایی خوب آهن می توان انواع گوشت قرمز و سفید، انواع حبوبات مانند لوبیا، عدس و سبزي ها مانند اسفناج و جعفري را نام برد.

الگوی غذایی صحیح کودکان

برنامه غذایی مناسب کودکان سنین زیر ۵ سال باید روزانه حاوي تمام گروه هاي غذایی اصلی شامل نان و غلات ، میوه ها و سبزي ها ، شیر و لبنیات و گوشت و جانشین ها باشد.